Trang

Thứ Hai, 19 tháng 6, 2017

BÀI THƠ CHIM NHẠN

Vua Lê Dụ Tông hỏi Thiền Sư Hương Hải :"Như thế nào là ý Phật và ý Tổ?" Sư trả lời :
Nhạn quá trường không                                     
Ảnh trầm hàn thủy                                             
Nhạn vô di tích chi ý                                           
Thủy vô lưu ảnh chi tâm                                     
Dịch thơ:   
 Nhạn vút qua không
 Bóng chìm nước lạnh 
 Để dấu: nhạn không có ý
 Giữ bóng: nước cũng vô tâm                                                                
  Dịch nghĩa:
Chim nhạn bay qua trên không,  bóng hiện dưới hồ nước lạnh.         
 Nhạn không có ý để lại bóng dưới hồ.           
Nước sông nào có ý lưu lại bóng nhạn.    
            Trên bầu trời xanh trong, một cánh nhạn bay qua. Mặt hồ phẳng lặng, bóng nhạn chợt hiện. Khoảnh khắc, chẳng còn dấu tích, trời vẫn xanh, hồ vẫn lặng.
Chim nhạn bay qua trên không, bóng hiện dưới hồ. Chim nhạn không có ý để dấu lại trời xanh, lưu bóng nhạn dưới hồ. Mặt hồ cũng không có ý giữ lại bóng nhạn. Đó là Phật ý.
            Trong ta, đâu đó vẫn còn hình ảnh chim nhạn vỗ cánh, vẫn còn hình ảnh bầu trời xanh và vô số câu hỏi theo sau.  Khoảng không trong xanh kia vẫn là một màu xanh trong vắt, chim chẳng hề lưu dấu.
            Mặt hồ phẳng lặng, yên tĩnh, bóng nhạn cũng chẳng còn nhưng ta vẫn thẩn thờ cố tìm lại bóng nhạn kia với không ít những tàn dư. Mặt hồ luôn tĩnh lặng, chỉ là tấm gương phản chiếu lại những đổi thay. Mặt hồ chẳng cần lưu lại và cũng chẳng bao giờ giữ lại bất cứ một hình bóng nào khi mọi thứ đã qua.
Nhạn bay qua trời, ta cho đó là thực. Ảnh nhạn in dưới nước, ta cho đó là ảo ảnh. Nhạn bay rồi, không còn dấu tích, chỉ còn khoảng trời không. Ảnh nhạn cũng thế, khi nhạn qua rồi không còn dấu tích ảnh nhạn, chỉ còn mặt hồ Không. Cho nên mọi điều ta cho là THỰC hay ẢO ẢNH đều chỉ là ảnh hình trong khoảnh khắc. Chỉ có khoảng không là tồn tại vĩnh viễn.
Biết là biết vậy, thấy là thấy vậy nhưng không dễ để bóng nhạn qua đi yên lành. Cái tập khí muôn đời muôn kiếp trong ta cứ lôi kéo ta vào những cái lăn xăn sau bóng nhạn.
Chim nhạn bay trên không. Ảnh của chim hiện trong nước. Ảnh chỉ hiện trung thực bóng nhạn khi mặt hồ tĩnh lặng. Nếu mặt hồ lao xao sóng, bóng nhạn sẽ thế nào? Nếu không có bóng nhạn bay qua, mặt hồ phản ánh trung thực trời xanh trong vắt. Nếu có đám mây tình cờ ngang qua, mặt hồ cũng chỉ làm nhiệm vụ của nó là phản ảnh đầy đủ hình tướng đám mây. Mây bay qua rồi, trời trong xanh, mặt hồ lại bình yên, chẳng còn bóng .
   Cũng vậy, nhìn lại bên trong mỗi người chúng ta, những gì thu nhận được qua mắt, tai, mũi, lưỡi …cứ loanh quanh, luẩn quẩn trong ta, chẳng chịu rời. Cái mặt hồ trong sáng kia cứ nhất định giữ lại tất cả mà thực chất là chẳng có gì để mà giữ, tất cả đều chỉ thoáng qua rồi mất hút, cái mà ta giữ lại chỉ là bóng mà thực ra cũng chẳng còn là bóng. Chính ta đã tạo ra bóng để lưu giữ lại. Buồn, vui, yêu, thương, giận ghét… từ đó nảy sinh và hồ nổi sóng.

Con chim nhạn của Hương Hải thiền sư vẫn bay chưa bao giờ dừng cánh. Nhưng mặt nước ngày nào và bây giờ vẫn vậy, luôn luôn vẫn vậy, lặng yên trong biếc một màu, soi rõ muôn cảnh. Một cơn gió vô tình thổi qua, mặt nước lao xao, cảnh vật lại rung động theo từng cơn sóng nhẹ... Yên, lại lặng yên, lại trong biếc một màu. Mặt nước cũng chỉ là mặt nước.Con chim nhạn lại bay, bay trong trời đất bao la và không hề lưu bóng.

5 nhận xét:

  1. Lâu lắm mới thấy anh đăng bài.

    Trả lờiXóa
  2. Về thăm blogpost , thăm Hoa Sen Vàng :)
    Chúc anh đầy niềm vui và hạnh phúc nha. :)

    Trả lờiXóa
  3. Ô Bác vẫn còn "trú ngụ" ở đây sao? Lâu quá rồi mới vào lại, thấy buồn buồn!

    Trả lờiXóa
  4. Theo nghiên cứu của TS Lê Mạnh Thát thì bài thi kệ nầy của Thiền sư Thiên Y-Nghĩa Hoài, (đời Tông, Trung Hoa). Bài thơ luận về TÂM và CẢNH

    Trả lờiXóa
:)) w-) :-j :D ;) :p :-( :) :( :X =(( :-o :-/ :-* :| :-T :] x( o% b-( :-L @X =)) :-? :-h I-) :bh

Bạn có thể dùng thẻ sau để:
- Post hình : [img] link hình [/img]
- Post video: [youtube] link youtube [/youtube]